Rumi: Wat je kwetst, zegent je ook

Als je je hand verbrand aan vuur, dan is je eerste reactie die pijlsnel weg te trekken van die plek. Een autonome handeling, buiten je bewustzijn om eigenlijk. Dan heb je op een harde manier geleerd dat vuur en hitte pijnlijke kwaliteiten bezitten. Een volgende keer benader je vuur op een meer aandachtige manier. En kun je spreken van een leerproces door ondervinding.

Heel essentieel in dit voorbeeld is, dat iets wat ononderbroken stroomde, op een nogal abrupte wijze verstoort werd. Je ziet dat ook want er ontstaat een blaar met vocht er in en zenuwen zijn beschadigd. Het duurt een tijdje voordat het allemaal gekalmeerd en geheeld is. In ernstige gevallen hou je er een litteken aan over. Best een schok als je dat overkomt.

Een ander voorbeeld: ik was niet lang geleden toevallig getuige hoe een boom werd geveld. Natuurlijk eerst met een vervaarlijk grommende kettingzaag. Die tanden drongen tot op driekwart van de diameter van de stam in. Het gebeurde in samenwerking met een enorme machinale grijper die de bovenkant van de boomstam in een wurggreep hield. Die trok de laatste verbinding kapot en dat veroorzaakte een behoorlijke en verrassende hoge en scherpe knal, terwijl een laatste siddering door de hele boom trok. Ongelofelijk imposant en tegelijkertijd had de manier waarop het gebeurde iets wreeds en treurigs. Ik snapte wel dat die boom in de weg stond waar iets nieuws gebouwd zou worden. Best ook schokkend weer.

Kwetsen is dan een proces van een voorheen gebalanceerde toestand naar onevenwichtigheid brengen, onderbreken, pijnlijk maken, een verstoring van een onbekommerd ritme en beschadiging van verbindingen op een vaak agressieve wijze.

Zouden we het anders gedaan hebben als we hadden gevoeld wat deze boom misschien wel voelde? En hoe schokkend dat kan zijn?

Dit voorbeeld van de boom bracht mij op de gedachte dat kwetsen misschien wel voortkomt uit een ander niet echt kennen. En vooral ook jezelf niet volledig kennen. Wanneer je daar bij stil wilt staan, gaat er misschien wel een heel andere wereld voor je open. Vaak is er geen adempauze of ruimte tussen de emotionele actie en reactie. Alsof dat bliksemsnel zo gaat. Zoiets als de hand onmiddellijk terugtrekken van die pijnlijke bron. Alsof een motor in een te hoge versnelling blijft ronken. We hebben het hier over de voortdurende stroom van onze emoties, de essentie van ons bestaan, maar ook de oorzaak tegelijkertijd van reactief kwetsen en gekwetst worden. Maar dat we door zelfonderzoek kunnen leren spiegelen wat de andere kant kan zijn van een gekwetst gevoel van zowel degene die gekwetst wordt als degene die daar de bron van is. Je zult merken dat het vaak de verschillende kanten zijn van dezelfde medaille. Hier gaat het om een leerproces door bevindelijk onderzoek; regelmatig je zelf onder de loep nemen en daardoor meer bewustzijn verkrijgen van innerlijke patronen en eigen gekwetstheden.

Kort samen gevat betekent dat je zelf leren gaan kennen, dat zelf leren loslaten is. De manier waarop dat kan, lazen we in een boeddhistisch geschrift: de emotie binnenlaten, het verhaal laten vertellen en loslaten. Op Bali is er een vorm om relaties altijd te hernieuwen op een dagelijks niveau om altijd weer opnieuw evenwicht en harmonie te creëren. Zarathustra leert ons om een spiegel te zijn. Van het joodse denken leren we om met aandacht te luisteren wat het moment je zeggen wil. Want er speelt muziek door het leven, net zoals het meebewegen een dans kan. En dat in de Islam er een troostend woord klinkt: God belast geen ziel boven haar vermogen.

En wie weet kom je dan veel dichter bij het zegende aspect van het leven, het gelukkige, mooie en helende leven indien je meebeweegt voorbij je eigen zelf wat dan alleen ervaren en zien is zoals de apostel Lucas verwoordt: 'Aanmerkt de leliën, hoe zij wassen; zij arbeiden niet, en spinnen niet'.

Dat er paradoxaal door transformatie een begrip kan ontstaan dat leven ėn liefde ėn pijn is, en dat je de mogelijkheid hebt in het leven te groeien naar een belangeloze ervaring en daarin schuilt een vorm van gezegend zijn, juist omdat je wellicht een weten ontwikkelt dat leven ten diepste een mysterie is, maar dat dit weten tevens de bron is die zegenend heelt. En dat enkel door je emoties te willen bevragen.