Er is 1 heilig boek

Er is één heilig boek

Wat wellicht deze tijd ons leert, door de pandemie, is het echec van het individualisme in de betekenis van een groot zelf gerichtheid. De laatste 30 jaar is dat de meest dominante mantra geweest in het rijke westen met de claim op de individuele vrijheid en die zich aandienen in allerlei schakeringen van meningen en emoties; iemand, ik geloof Bas Heine (filosoof en publicist) schreef eens: 'Ik voel, dus ik besta'. Dat het niet meer de feiten zijn die ertoe doen, maar het individuele en persoonlijke als waarheid maatgevend is. Bovendien is er veel onwetendheid over onze geconditioneerdheid veroorzaakt door welvaart, groei en winst, gemak - en hebzucht alsook onnodig geweld, fysiek en verbaal. Wij lijden - is een stelling - aan een vorm van hallucinatie, alsof de aarde ons eigendom is en wij als mens de enigen zijn die daar recht op hebben. Terwijl het een waarheid is om eigenlijk te zeggen dat we niet op aarde zijn gekomen maar uìt de aarde zijn ontstaan, zoals bladeren uit een boom. In de Beker van Saki staat een gezegde van Murshid: het zelf staat als een muur tussen mens en God, en vanuit het soefi perspectief zouden we ook kunnen lezen 'het zelf staat als een muur tussen de mens en natuur'. En mijn toevoeging: het zelf staat als een muur tussen ik en de ander.

Onderzoekers dachten dat muizen niet goed kunnen horen, maar realiseerden zich niet dat dieren die op de grond leven, geluidstrillingen via hun pootjes, buik en staart waarnemen. Dat varkens nog steeds oerinstincten hebben zoals het instinct van wroeten, scharrelen, hun eigen kroost verzorgen. Dat daarom misstanden ontstaan in slachthuizen van dieren die zich tot het uiterste verzetten. Intelligent leven is hier, we zien het alleen niet, want juist omdat we menselijke eigenschappen ontkennen in dieren en juist omdat we ons zelf superieur zien en ons boven en op grote afstand van de dieren hebben gesteld. Wij hebben tenslotte dezelfde oerinstincten: overleven, voortplanten, onze kinderen grootbrengen. Wanneer we pijn ervaren, ons geïsoleerd voelen van onze geliefden, onze kinderen niet kunnen beschermen, zouden dieren dat leed dan ook niet hebben? Deze tijd van klimaatverandering vraagt er gewoon om opnieuw te leren minder vanuit de mens te redeneren en te denken.

In de Gayan lezen we: Mogelijkheid is de aard van God en onmogelijkheid is de beperking van de mens. Indachtig het thema van dit seminar: "Er is één heilig boek, het geheiligde manuscript van de natuur, dat waarlijk alle lezers verlicht.", kunnen we wellicht voorbeelden vinden hoe de natuur met mogelijkheden werkt. Dan hoeven we niet ver te gaan, want waar bomen zijn bijvoorbeeld, is er een samenleving die allemaal met elkaar verbonden zijn, die met elkaar communiceren en elkaar helpen: het wood-wide-web, gemunt door de Canadese professor in forest ecology Suzanne Simard. Zij stelt dat bomen water krijgen en voedingsstoffen aangeleverd via de kilometerslange ondergrondse netwerken van schimmeldraden. De schimmels krijgen daarvoor suikers terug die de bomen via fotosynthese maken uit water en zonlicht. Die wijdvertakte ondergrondse draden brengen ook chemische signalen over, bijvoorbeeld als er gevaar van insecten dreigt. In dat netwerk vormen de grote, soms honderden jaren oude bomen, de mother trees, de knooppunten. Zij heeft patronen in de natuur ontdekt die veel weg hebben van de neurale netwerken in onze eigen hersenen. Natuurlijk hebben bomen geen hersenen, maar wel hoogontwikkelde systemen om stoffen en informatie uit te wisselen. Volgens haar is het een ecosysteem waarin alles met alles te maken heeft. Dat vind ik een mooie blauwdruk en inspiratie voor onze menselijke gemeenschap.

Dat ondergrondse netwerk van schimmels is volgens Paul Stamets van Fantastic Funghi de op twee na grootste aanwezigheid op aarde, gerekend in biomassa, naast planten en insecten. Het zijn deze draden die dode organismen ontbinden, en zo voedingsstoffen terugbrengen in de kringloop. Zonder schimmels verstikt de aarde in een dikke laag organische materie. Daarmee staan fungi altijd aan het einde der dingen, maar ook aan het prille begin. Elke keer als we een paddenstoel zien, vinden we een portaal naar een onzichtbaar universum onder onze voeten; naar een membraan dat gevoelig, bewust en reactief is, dat weet dat je er bent; we kijken naar de stille schildwachten van het Ecosysteem. Dit doet mij denken aan wat we hoorden uit een boeddhistisch geschrift: We delen de lucht met de bossen en het water met de zeeën. Als een lichaam zijn zij en wij, één.

Het ecosysteem wat nu zo onder druk is komen te staan en niet denkbeeldig permanent voor veel leven op onze aarde moeizamer wordt, zelfs kan verdwijnen, schreeuwt om een omslag in onze relatie met leven. In de Nirtan staat een aforisme van Murshid: Overeenkomstig de ruimheid van zijn motief is de visie van de mens wijd, en overeenkomstig de kracht van zijn motief is de kracht van de mens groot. Wat we nodig hebben zijn mensen met een groot hart, mensen die zich vragen stellen die verder en dieper gaan dan in het dagelijks leven noodzakelijk is. Zo iemand vind ik, is Paul Hawken. Hij stelt als uitgangspunt dat we de opwarming ook kunnen zien als een uitnodiging om te herbouwen, te innoveren en verandering te bewerkstelligen; een pad vol creativiteit, compassie, en briljante nieuwe denkwijzen. Een menselijke agenda noemt hij dit. Hij is een Amerikaanse milieuactivist, ondernemer, auteur, econoom en activist. Hij is de bedenker van het Drawdownproject, een wereldwijde coalitie van onderzoekers en wetenschappers: geologen, ingenieurs, landbouweconomen, politici, schrijvers, , klimatologen, biologen , botanisten, economen, financieel analisten, architecten, en activisten die al vanaf 2013 een routekaart aan het maken zijn wat het mogelijk maakt om de opwarmingscurve drastisch naar beneden te buigen al rond 2030, want het enige doel dat echt zin heeft voor ons gemeenschappelijk ecosysteem, is het omkeren van de opwarming van de aarde. Deze menselijke agenda zou best eens een positief vertrekpunt en toegang kunnen blijken te worden tot een ander domein van menselijke ervaring en gevoel.

En om de cirkel rond te maken vanuit de doorgeschoten zelfgerichtheid waar ik mee begon naar een mooi citaat van David Bohm en Mark Edwards uit Veranderend bewustzijn: ...de uiteindelijke bron van al deze problemen ligt in het denken zelf, precies datgene waar onze beschaving het meest trots op is. Daarom willen wij er tegelijkertijd niet aan; we verzuimen om ons serieus bezig te houden met de uitwerking van ons denken op onze eigen individuele levens en de maatschappij'. En misschien dat in het verlengde hiervan, wij daarom niet ten volle kunnen beseffen wat we de aarde aan doen. Verzuimen om werkelijk te kijken naar de opwarming van de aarde als gevolg van een vorm van zelf versluiering door ons te af te splitsen van de grotere werkelijkheid en tot gevolg heeft dat we ons eigen tehuis bezig zijn af te breken. In deze zin plegen wij moord en zelfmoord of zachter gezegd: we zagen aan de verkeerde kant de tak af waarop we zitten, dus vallen we. Willen wij ons thuis behouden, moeten we een wij worden; op het fysieke vlak een wereldwijde beweging van dromen met handen en voeten, harten en stemmen zonder angst en wanhoop. Wij zijn allemaal onderling verbonden onderdelen van complexe sociale structuren en culturen en - breder gezien - van al het leven: de oerbron van water, voedsel, vezels, medicijnen, inspiratie, schoonheid, kunst, geluk. In ons zelf met name opnieuw het wonder van ons bestaan centraal stellen of geloof als daad van vertrouwen in het onbekende. En een andere boeiende gedachte en mogelijk waarheid is: we zijn niet alleen een deel van de aarde en het universum, maar we zijn ook tegelijkertijd de aarde en het universum. We zijn en schimmels en steen en plant en dier en mens en sterrenstof, en dus zijn we ook al die verschillende genetische, neurologische, fysieke en sociale netwerken die met elkaar in verbinding staan in ons ware zelf en ons ware zelf is dat al wat leeft. Een nieuw sjabloon van onzelfzuchtigheid.

Er zijn van zoveel oude en voorbijgegane beschavingen nog stemmen te vinden die ons opnieuw de urgentie doen voelen van de noodzakelijke verandering nu en ons aansporen dat te doen en ook hoe dat te bewerkstelligen op simpele manieren: in een boeddhistisch geschrift: Leven leeft op leven, we eten allemaal, we worden allemaal gegeten, als we dat vergeten huilen wij, als we ons dat herinneren vόeden we elkaar, uit de joodse overleveringen: Mozes was een zachtmoedig mens. Hier in de natuur was hij dat geworden. Van de hoge hemelkoepel heeft hij het geleerd, van de stilte en van de sterren en van de rotsen. En in de Koran hoorden we: Eet de vruchten ervan als zij vrucht dragen en geef aan de armen een deel van de oogst, en verkwist niet! Voorwaar God bemint de verkwisters niet. En in de Veda's lezen we: Planten en wateren zijn al generaties lang schatten (Rig Veda Samhita vii-70-4), Water en kruiden mogen geen gif bevatten. (Rig Veda Samhita vi-39-5), Wateren moeten vrij van verontreiniging zijn. (Atharva Veda Samhita x-5-24) en in een zoroastrisch geschrift de jammerklacht van de ziel van de aarde: De ziel van de aarde hief klagend haar stem ten hemel:' Waartoe ben ik geschapen? Tot welk doel leidt mijn existentie? Op mij wordt roofbouw gepleegd. De gaven van mijn vruchtbaarheid worden verkwanseld. Machtswellust en uitspattingen van menselijke willekeur kiezen mij tot doelwit.

En het is precies deze jammerklacht van ons ware wezen, deze aarde, die onverbloemd de ramp beschrijft, aangejaagd door maar 1 bewoner - de mens, en ons laat zien dat:

Het water onze huizen binnen stroomt, het vuur dat over de aarde raast, de lucht die alles verstikt en de aarde die wij uitputten.

Kunnen we terug keren tot de Bron en in verbinding alle harte kreten horen van alles dat leeft, beweegt, kruipt, vliegt, zwemt en loopt?

Nu. Hier. Er is geen elders en later.